C-Archief 2021-2025

Prijzen in Nederland stijgen harder dan in andere landen: hoe komt dat? De inflatie in Nederland blijft hardnekkig hoog. In de rest van Europa is de prijsstijging al gezakt naar de gewenste 2 procent, maar wij blijven boven de 3 procent hangen. Hoe kan dat?

Peet Vogels 31-07-25, 09:45 Dat het leven duurder wordt ervaren we elke dag. Een treinkaartje, de verzekeringen, een kopje koffie op het terras of het kratje bier uit de supermarkt; alles wordt duurder. In juni lagen de prijzen 3,1 procent hoger dan een jaar eerder. De gemiddelde prijsstijging in de eurolanden was 2 procent. Een paar maanden geleden was de inflatie in Nederland nog 4 procent.

Wat is de oorzaak van die hoge inflatie? Daar zijn verschillende verklaringen voor. Zo heeft het kabinet vorig jaar de accijns op alcohol en tabak flink verhoogd. Dat telt een heel jaar door in de inflatie. Nu is dat effect uitgewerkt en daalt de voedselinflatie. ,,Alhoewel cacao, koffie en vlees overal duur zijn geworden’’, zegt Hugo Erken, econoom bij de Rabobank.

Lonen jagen inflatie aan De stijging zit nu vooral bij de diensten. Diensten zijn een vergaarbak. Erin zitten onder andere verzekeringen, horeca, treinkaartjes en ander transport, maar ook bijvoorbeeld huren. „Arbeid is een belangrijke kostenpost in de dienstverlening, denk aan kappers, horeca of uitzenders’’, geeft Erken aan.

Daar zit een belangrijk deel van de verklaring voor de hoge inflatie. Juist de lonen zijn de laatste jaren flink gestegen. In 2022 kregen we te maken met een inflatie van 14 procent, vanwege de Russische inval in Oekraïne. „De koopkracht daalde dus met 14 procent’’, aldus Erken. „Die achterstand is inmiddels ingelopen.’’

Krappe arbeidsmarkt Ook andere landen hadden te maken met hoge inflatie, maar zien de inflatie nu wel snel dalen. Zijn daar de lonen minder hard gestegen? Die kans is groot. Want in Nederland blijven de looneisen hoog. En het blijft niet alleen bij eisen, de vakbonden halen ook flinke loonsverhogingen binnen. In juni stegen de lonen nog met 5 procent op jaarbasis, zegt de Rabobank.

De arbeids­markt is extreem krap

Hugo Erken, Rabobank De werknemer heeft onderhandelmacht omdat er een personeelstekort is. „De arbeidsmarkt is extreem krap’’, zegt Erken. „We zitten met een werkloosheid van onder de 4 procent. Dat steekt echt af tegen de rest van Europa. In Zweden is de werkloosheid 9 procent, in Finland 8,7. In Frankrijk is de werkloosheid 9 procent, in België 6,5 procent. Alleen in Duitsland is de werkloosheid ook onder de 4 procent’’, geeft Erken als voorbeeld.

Loon-prijsspiraal Ook nu het economisch minder uitbundig gaat, blijft de krapte en zijn werkgevers sneller bereid om hogere lonen te betalen. Zeker als ze die kosten kunnen doorberekenen aan hun afnemers, zoals de koffiedrinkers op het terras. De hoge inflatie veroorzaken we dus zelf met onze hogere lonen. Maar is dat erg? Zolang de lonen sneller stijgen dan de inflatie zit het wel snor met de koopkracht.

Het gevaar van een loon-prijsspiraal is niet groot, denkt Erken. Bij zo’n spiraal zorgt inflatie voor hogere lonen, wat weer leidt tot hogere inflatie, waardoor de lonen weer stijgen enzovoorts. Uiteindelijk loopt de inflatie dan uit de hand en stort de economie in. „Dat speelde in de jaren 80 van de vorige eeuw’’, benadrukt de Rabo-econoom. „Toen werden de lonen automatisch aangepast aan de inflatie, maar dat is niet meer zo.’’

Hoge huren Een andere reden voor de hoge inflatie is de huurstijging. De huren zouden dit jaar worden bevroren, had het kabinet besloten. Dat is niet doorgegaan en dat scheelt 0,4 procentpunt inflatie, berekende de Rabobank.

Economen gaan ervan uit dat ook in Nederland de inflatie gaat dalen. Dat zal ook tot lagere looneisen leiden. De Rabobank verwacht 2,7 procent inflatie volgend jaar en 2,3 procent het jaar daarop. Daarmee loopt Nederland dan weer in de pas met andere eurolanden.

Inflatie daalt Ook ING-econoom Bert Colijn voorziet een lagere inflatie. „De loongroei zal afzwakken’’, verwacht hij. Colijn wijst erop dat volgens de Europese rekenmethode de inflatie in Nederland 2,8 procent bedraagt. „We lopen dus minder uit de pas met de rest van Europa. Zonder het effect van de accijnsverhoging zou de inflatie volgens Europese maatstaven 2,6 procent bedragen.’’

Het verschil tussen de door het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) berekende inflatie en het Europese inflatiecijfer wordt veroorzaakt door de woonlasten. In Nederland neemt het CBS ook de woonlasten van mensen met een eigen woning mee. Die lasten stijgen volgens het CBS even hard als de huren. In Europa tellen de woonlasten van woningeigenaren niet mee.

archive.today webpage capture Saved from
https://www.demorgen.be/meningen/ik-groeide-op-in-israel-heb-in-het-idf-gediend-en-geef-al-een-kwarteeuw-les-over-genocide-ik-herken-het-als-ik-er-een-zie~be93ad25/ history←priornext→ 23 Jul 2025 07:54:50 UTC Redirected from
https://www.demorgen.be/meningen/ik-groeide-op-in-israel-heb-in-het-idf-gediend-en-geef-al-een-kwarteeuw-les-over-genocide-ik-herken-het-als-ik-er-een-zie~be93ad25 no other snapshots from this url

Omer Bartov Ik groeide op in Israël, heb in het IDF gediend en geef al een kwarteeuw les over genocide. Ik herken het als ik er een zie.

Omer Bartov is hoogleraar Holocaust- en genocidestudies aan Brown University. We publiceren dit essay in twee delen. Vandaag deel 1: ‘Ik heb de pijnlijke conclusie zo lang mogelijk uitgesteld.’

Dit artikel is geschreven door Omer Bartov Gepubliceerd op 23 juli 2025, 03:00

Een maand na de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023 was ik ervan overtuigd dat er bewijs was dat het Israëlische leger oorlogsmisdaden en mogelijk misdaden tegen de menselijkheid had begaan tijdens zijn tegenaanval op Gaza. Maar in tegenstelling tot wat de felste critici van Israël beweerden, leek het bewijs mij niet voldoende om te spreken van genocide. In mei 2024 beval het Israëlische leger ongeveer een miljoen Palestijnen om van Rafah naar het strandgebied Mawasi te verhuizen. Rafah is de zuidelijkste stad in de Gazastrook en was op dat moment nog relatief onbeschadigd, terwijl in Mawasi weinig tot geen onderdak was. Het leger ging na de verhuizing over tot de verwoesting van een groot deel van Rafah, een operatie die in augustus grotendeels was voltooid. Op dat moment leek het niet langer mogelijk te ontkennen dat het patroon van de operaties van het IDF overeenkwam met de verklaringen van Israëlische leiders in de dagen na de aanval van Hamas, waarin zij hun intentie tot genocide hadden uitgesproken. Premier Benjamin Netanyahu had beloofd dat de vijand een “enorme prijs” zou betalen voor de aanval en dat het IDF delen van Gaza, waar Hamas actief was, “in puin” zou leggen. Hij riep “de inwoners van Gaza” op om “nu te vertrekken, want we zullen overal hard optreden”. Netanyahu had zijn burgers opgeroepen om te onthouden “wat Amalek jullie heeft aangedaan”, een citaat dat door velen werd geïnterpreteerd als een verwijzing naar een bijbelpassage waarin de Israëli’s worden opgeroepen om “mannen en vrouwen, kinderen en zuigelingen” van hun oude vijand te doden. Regerings- en militaire functionarissen zeiden dat ze vochten tegen “menselijke beesten” en riepen later op tot de “totale vernietiging”. Nissim Vaturi, de vicevoorzitter van het parlement, zei op sociale media dat het de taak van Israël moest zijn “de Gazastrook van de aardbodem te vegen”. Advertentie De acties van Israël konden alleen worden begrepen als de uitvoering van deze voornemens om de Gazastrook onbewoonbaar te maken voor de Palestijnse bevolking. Ik ben van mening dat het doel was – en nog steeds is – om de bevolking te dwingen Gaza volledig te verlaten. Of, gezien het feit dat zij nergens heen kan, de enclave zodanig te verzwakken door bombardementen en ernstige ontbering van voedsel, schoon water, sanitaire voorzieningen en medische hulp, dat het voor de Palestijnen in Gaza onmogelijk wordt om hun bestaan als groep te handhaven of te herstellen. Intentie Mijn onontkoombare conclusie is dat Israël genocide pleegt op het Palestijnse volk. Ik ben opgegroeid in een zionistisch gezin, heb de eerste helft van mijn leven in Israël gewoond en als soldaat en officier in het Israëlische leger gediend. Ik heb het grootste deel van mijn carrière onderzoek gedaan naar en geschreven over oorlogsmisdaden en de Holocaust. Het was een pijnlijke conclusie, die ik zo lang mogelijk heb weerstaan. Maar ik geef al een kwart eeuw les over genocide. Ik herken het als ik er een zie. Dit is niet alleen mijn conclusie. Een groeiend aantal deskundigen op het gebied van genocide en internationaal recht is tot de conclusie gekomen dat de acties van Israël in Gaza alleen als genocide kunnen worden omschreven. Dat geldt ook voor Francesca Albanese, de speciale rapporteur van de VN voor de Westelijke Jordaanoever en Gaza, en Amnesty International. Zuid-Afrika heeft bij het Internationaal Gerechtshof een genocidezaak tegen Israël aangespannen. Opnieuw werden mensen beschoten aan zogenaamde hulpverdeling. Opnieuw werden mensen beschoten aan zogenaamde hulpverdeling.Bron Anadolu via Getty Images De voortdurende ontkenning van deze kwalificatie door staten, internationale organisaties en juridische en wetenschappelijke deskundigen zal niet alleen onherstelbare schade toebrengen aan de bevolking van Gaza en Israël, maar ook aan het systeem van internationaal recht dat na de verschrikkingen van de Holocaust is opgezet om dergelijke gruweldaden nooit meer te laten gebeuren. Het vormt een bedreiging voor de fundamenten van de morele orde waarop wij allen steunen. Het misdrijf genocide werd in 1948 door de Verenigde Naties gedefinieerd als “het voornemen om een nationale, etnische, raciale of religieuze groep als zodanig geheel of gedeeltelijk te vernietigen”. Om te bepalen wat genocide is, moeten we dus zowel de intentie vaststellen als aantonen dat deze wordt uitgevoerd. In het geval van Israël is die intentie door talrijke functionarissen en leiders publiekelijk uitgesproken. Maar intentie kan ook worden afgeleid uit een patroon van operaties ter plaatse. Dit patroon werd in mei 2024 duidelijk – en is sindsdien steeds duidelijker geworden – toen het Israëlische leger de Gazastrook systematisch verwoestte. De meeste genocidedeskundigen zijn terughoudend met het gebruik van deze term voor hedendaagse gebeurtenissen. Sinds hij in 1944 door de Joods-Poolse advocaat Raphael Lemkin werd bedacht, wordt de term vaak gebruikt voor elke vorm van massamoord of onmenselijkheid. Sommigen vinden zelfs dat de categorie volledig moet worden afgeschaft, omdat deze vaak meer dient om verontwaardiging te uiten dan om een specifieke misdaad aan te duiden. Maar zoals Lemkin erkende, en zoals de Verenigde Naties later bevestigden, is het van cruciaal belang om een poging tot vernietiging van een bepaalde groep mensen te kunnen onderscheiden van andere misdaden zoals oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Andere misdrijven beperken zich namelijk tot het willekeurig of opzettelijk doden van burgers als individuen. Genocide houdt het doden van mensen als leden van een groep in, met als doel de groep zelf onherstelbaar te vernietigen, zodat zij zich nooit meer als politieke, sociale of culturele entiteit kan herstellen. En, zoals de internationale gemeenschap door het aannemen van het verdrag heeft aangegeven, is het de plicht van alle ondertekenende staten om een dergelijke poging te voorkomen. Het is hun plicht om alles in het werk te stellen om deze te stoppen terwijl deze plaatsvindt en vervolgens degenen die zich schuldig hebben gemaakt aan deze misdaad der misdaden te straffen – zelfs als deze binnen de grenzen van een soevereine staat heeft plaatsgevonden. De term ‘genocide’ heeft belangrijke politieke, juridische en morele gevolgen. Landen, politici en militairen die verdacht worden van, aangeklaagd zijn voor of veroordeeld zijn voor genocide worden beschouwd als onmenselijk en kunnen hun recht om lid te blijven van de internationale gemeenschap verliezen. Een uitspraak van het Internationaal Gerechtshof dat een bepaalde staat zich schuldig maakt aan genocide, vooral als deze wordt uitgevoerd door de VN-Veiligheidsraad, kan leiden tot zware sancties. Politici of generaals die door het Internationaal Strafhof worden aangeklaagd of veroordeeld voor genocide of andere schendingen van het internationaal humanitair recht, kunnen buiten hun land worden gearresteerd. En een samenleving die genocide tolereert en zich er medeplichtig aan maakt, ongeacht het standpunt van haar individuele burgers, zal nog lang nadat het vuur van haat en geweld is gedoofd, dit merkteken van Kaïn moeten dragen. Gewonde Palestijnen worden naar het Al-Shifa-ziekenhuis gebracht na Israëlische bombardementen op het vluchtelingenkamp in Al-Shati in Gaza-stad. Gewonde Palestijnen worden naar het Al-Shifa-ziekenhuis gebracht na Israëlische bombardementen op het vluchtelingenkamp in Al-Shati in Gaza-stad.Bron Photo News Kinderen met amputaties Israël heeft alle beschuldigingen van oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide ontkend. Het IDF zegt dat het meldingen van misdaden onderzoekt, hoewel het zijn bevindingen zelden openbaar maakt. Wanneer schendingen van de discipline of het protocol worden erkend, legt het zijn personeel doorgaans lichte straffen op. Israëlische militaire en politieke leiders beschrijven het IDF herhaaldelijk als wettig handelend. Ze zeggen dat ze de burgerbevolking in gebieden die op het punt staan te worden aangevallen waarschuwen om te evacueren, en zeggen dat Hamas burgers als menselijk schild gebruikt. De systematische vernietiging van Gaza omvat niet alleen die van woningen, maar ook andere infrastructuur: overheidsgebouwen, ziekenhuizen, universiteiten, scholen, moskeeën, cultureel erfgoed, waterzuiveringsinstallaties, landbouwgebieden en parken. Ze weerspiegelt een beleid dat erop gericht is het herstel van het Palestijnse leven in het gebied hoogst onwaarschijnlijk te maken. Volgens een recent onderzoek van Haaretz zijn naar schatting 174.000 gebouwen verwoest of beschadigd, wat neerkomt op 70 procent van alle gebouwen in de Gazastrook. Volgens de gezondheidsautoriteiten in Gaza zijn tot nu toe meer dan 58.000 mensen omgekomen, onder wie meer dan 17.000 kinderen, meer dan een derde van de dodelijke slachtoffers. Meer dan 870 van deze kinderen waren jonger dan een jaar. Volgens de gezondheidsautoriteiten zijn meer dan 2.000 gezinnen uitgeroeid. Bovendien tellen 5.600 gezinnen nu nog maar één overlevende. Er zijn nog minstens 10.000 mensen vermoedelijk onder het puin van hun huizen begraven. Meer d