C-Archief 2021-2025

Waarom de rellen in Katwijk en Barneveld niet alleen over Israël en Gaza gaan Analyse De protesten rond bijeenkomsten van Christenen voor Israël - en de reacties daarop - gaan over méér dan alleen het Midden-Oostenconflict. Het is ook een binnenlandse cultuuroorlog, aangejaagd door politici. Gerard BeverdamGerard Beverdam vrijdag 30 mei 2025, 11:39 In Katwijk moest de politie ingrijpen vanwege de confrontatie tussen pro-Palestinademonstranten en een andere groep. In Katwijk moest de politie ingrijpen vanwege de confrontatie tussen pro-Palestinademonstranten en een andere groep. beeld: ANP Den Haag

De Gaza-oorlog zet druk op de sociale stabiliteit van Nederland, constateerde de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst vorige maand. ‘Al tientallen jaren is het maatschappelijke debat in Nederland over Israël en de Palestijnse gebieden beladen en met emotie omgeven.’

Wat politici vaak met de mond belijden - ‘we moeten het conflict niet importeren naar onze straten en wijken’ - lijkt intussen steeds meer naar de achtergrond te raken. Als de vlam in de pan slaat in bijvoorbeeld Katwijk of Barneveld en eerder ook al in Zaltbommel, zijn steeds meer landelijke politici er als de kippen bij. Niet alleen om ministers ter verantwoording te roepen, maar ook om te markeren aan welke kant zij staan. Zo worden incidenten rond pro-Israëlbijeenkomsten en pro-Palestinademonstraties onderdeel van de cultuurstrijd die de hedendaagse politiek domineert.

Tekst loopt door onder de advertentie Protest rond bijeenkomsten Christenen voor Israël Maandagavond was er een confrontatie in Barneveld rond een Jeruzalemviering van Christenen voor Israël (CvI). Nadat bezoekers zich een weg moesten banen door pro-Palestinademonstranten met bebloede poppen en ook over een besmeurde Israëlische vlag moesten lopen, kwam een groep boeren naar Christelijke studio Het Kruispunt. Aan het eind van de CvI-bijeenkomst kwam het vervolgens tot enkele vechtpartijen.

Bij Wilders gaat de verontwaardiging naadloos over in zijn pleidooi om de asielmigratie verder te beteugelen.

Politici kleurden de incidenten een dag later verder in. ‘Gewelddadige extremisten’, noemde DENK-Kamerlid Ismail el Abassi de mensen die ‘vreedzame demonstranten belaagden’. SGP-Kamerlid André Flach noemde op zijn beurt het intimiderende protest van de groep Ummah voor Gaza bij de Jeruzalemviering ‘straatterreur’. Even daarvoor had zijn partij de Kamervragen van ChristenUnie-leider Mirjam Bikker ondertekend. ‘Je mening uiten mag, anderen intimideren niet. Hoe wordt het recht op vrije vergadering en vereniging beschermd, ook voor CvI?’, wil Bikker weten van het kabinet.

Wilders en het asielbeleid Hoe politici reageren hangt dus af van waar zij staan, en dan gaat het over méér dan alleen de oorlog in Israël en Gaza. Bij PVV-leider Geert Wilders gaat de verontwaardiging over de gebeurtenissen in Barneveld en Katwijk naadloos over in zijn pleidooi om de asielmigratie verder te beteugelen.

Juist maandagmiddag verwees de PVV-voorman in zijn veelbesproken persconferentie over nieuwe asielmaatregelen ook al naar pro-Palestinademonstraties. ‘Onwillige burgemeesters’ die de politie onvoldoende het mandaat zouden geven om hier ‘snoeihard’ tegen op te treden, moeten volgens Wilders door de minister van Binnenlandse Zaken worden ontslagen.

Concreet verwees hij naar de Utrechtse burgemeester Sharon Dijksma, die vorige week na het beëindigen van de bezetting van een universiteitsgebouw door pro-Palestinademonstranten zei dat geweld niet tot de instructies behoorde. En dat Wilders de verantwoordelijkheid specifiek bij NSC-minister Judith Uitermark legt, is ook geen toeval. Ja, zij gaat over de burgemeesters, maar geldt ook als een bedachtzame bewaker van de grenzen van de rechtsstaat. Woensdag sneerde PVV-minister Marjolein Faber dat NSC’ers in ‘een papieren werkelijkheid’ leven.

Eerder al verklaarde Wilders zijn liefde aan Katwijk, waar het twee weken geleden tot een confrontatie van inwoners met pro-Palestinademonstranten kwam. De PVV-leider gebruikt de uit de hand gelopen demonstraties voor zijn cultuuroorlog. Maandag eiste hij een asielstop, omdat ‘een meerderheid van alle Nederlanders genoeg heeft van de voortdurende islamisering van ons land, de aantallen asielzoekers die hier binnenkomen en zich steeds meer een vreemde in eigen land, stad en wijk voelt.’

Veel meer dan op een te ruim asielbeleid wijzen de uit de hand gelopen protesten op een hevige binnenlandse cultuurstrijd.

De PVV-leider legt hiermee een rechtstreekse link tussen de komst van asielzoekers en het uit de hand lopen van pro-Palestinademonstraties en de bijeenkomsten van CvI. Dat hij die link legt is verklaarbaar vanuit zijn politieke agenda. Maar de werkelijkheid is complexer.

Zo is bij de pro-Palestinademonstraties een sterke betrokkenheid van mensen met een Marokkaanse achtergrond zichtbaar. Al jarenlang zien onderzoekers dat Marokkaanse Nederlanders zich hevig opwinden over het Israëlisch-Palestijnse conflict. ‘Dat conflict is uitgegroeid tot het scharnierpunt tussen het Westen en de islamitische wereld’, concludeerde opleidingsinstituut voor diplomaten Clingendael al in 2006.

Marokkanen voelen zich in Nederland soms als de Palestijnen in Israël, constateerde het instituut ook. Dat lijkt een vreemde vergelijking. Maar volgens de onderzoekers gaat het in de kern om het gevecht om erkenning, en het gevoel dat er met een dubbele maat wordt gemeten. De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema refereerde daar twee weken geleden ook aan. Ze zei in de raadsvergadering dat ‘veel Amsterdammers’ het gevoel hebben dat de Nederlandse regering niet opkomt voor de mensenrechten van iedereen. ‘Ze zien daarin aanwijzingen voor de discriminatie van geloof en etniciteit waarmee zij al dikwijls te maken hebben’.

Sterke polarisatie rond Gaza-oorlog Veel meer dan op een te ruim asielbeleid wijzen de uit de hand gelopen protesten daarom op een hevige binnenlandse cultuurstrijd, waarbij aan beide zijden radicalisering plaatsvindt. Die ontwikkeling leidt ertoe dat emoties steeds hoger oplopen, en is ook niet zonder gevaar.

Steeds meer zijn internationale ontwikkelingen verbonden met de binnenlandse veiligheid in Nederland, ziet veiligheidsdienst AIVD. De dienst wees in april op de sterke polarisatie rond de Gaza-oorlog, waardoor de kans op extremistische acties hoog blijft. ‘Daarbij speelt niet alleen het verloop van de oorlog zelf een belangrijke rol, maar ook het vermogen van de Nederlandse samenleving en politiek om het debat over Israël en de Palestijnse gebieden geen debat van radicale uitersten te maken.’

Harde taal is echter - vanuit zowel oprechte verontwaardiging als electoraal belang - voor politici aan beide kanten van het spectrum geen vrijblijvende optie meer, maar een verplichting richting de eigen achterban.

Nieuwegein moet bezuinigen: hondenbezitters zijn de klos, en hier wil de gemeente ook op besparen De gemeente Nieuwegein moet de hand flink op de knip houden. Het Rijk geeft minder geld, maar de kosten stijgen en de opgaven in de stad worden groter. Nieuwegein maakte woensdag bekend waar ze het komende jaar op wil bezuinigen (en waarop niet).

Indra Jager 29-05-25, 05:00 Nieuwegein staat komende jaren voor een grote financiële uitdaging. De gemeente bestaat vijftig jaar en dat betekent dat een hoop toe is aan vervanging. Maar het Rijk moet óók bezuinigen en doet dat onder meer door gemeenten minder geld te geven.

Dat betekent dat Nieuwegein opnieuw moet bedenken wat er wél en wat er níet kan de komende jaren. In de kadernota, die woensdag werd gepresenteerd, wordt duidelijk waar het college op hoopt te besparen. De gemeenteraad neemt hierover op 10 juli een besluit.

Dag dierenweides De afgelopen jaren waren de dierenweides in Nieuwegein al vaak onderwerp van gesprek. In het verleden voerden omwonenden de dieren die hier leefden, die vervolgens veel te dik werden. De gemeente moest ingrijpen. De dieren werden onderzocht, en sommige moest men laten inslapen, andere gingen op dieet. Uiteindelijk kwamen de dieren bijna allemaal weer terug en ondernam de gemeente stappen om omwonenden erop te attenderen dat ze meer kwaad dan goed doen als ze de dieren voeren.

Veel te dikke dieren op de dierenweide in Nieuwegein. Veel te dikke dieren op de dierenweide in Nieuwegein. © William Hoogteyling/Martin Sharrott Dat alles moet een reden voor de gemeente zijn om nu in de begroting op te nemen dat de dierenweides de komende jaren stap voor stap verdwijnen. Ze worden één voor één gesloten. Alleen de dierenweide op de kinderboerderij blijft bestaan.

Ook hondenbezitters de klos Nog meer dierenliefhebbers worden, als het aan het college ligt, de klos in Nieuwegein. Hondenbezitters moeten hondenbelasting gaan betalen. Dat hoefde hiervoor nog niet. Een andere belasting gaat ook omhoog, namelijk die voor toeristen. Overnachten in Nieuwegein wordt duurder.

Verder wordt er onder meer bezuinigd op cultuur, want de subsidieregeling Erfgoed wordt afgeschaft. De gemeente blijft haar wettelijke taken uitvoeren, maar er is geen geld beschikbaar voor extra activiteiten. Sportverenigingen moeten bijleggen door zelf voor de stroom te betalen die nodig is voor sportveldverlichting. Daarnaast onderzoekt de gemeente de mogelijkheid om de tarieven voor binnen- en buitensport te verhogen.

De gemeente gaat de inwoners stimuleren om meer zelf te doen, zodat hulp en ondersteuning beschikbaar blijft voor wie dat echt nodig heeft. Een voorbeeld is het leerlingenvervoer; leerlingen krijgen hier pas recht op als de afstand naar school 6 kilometer of meer is. Dat was 4 kilometer. Deze regel gaat in vanaf het nieuwe schooljaar.

Minder geld, maar een fijne stad Nieuwegein wil ook in eigen vlees snijden, maar weet nog niet hoe. In elk geval worden medewerkers die de wegbezuinigde taken uitvoerden niet vervangen.

Het zijn moeilijke keuzes, die inwoners gaan merken

Ellie Eggengoor, Wethouder Volgend jaar wordt er in Nieuwegein een tekort verwacht van 5 miljoen euro. Dat loopt op naar 7,5 miljoen in 2029. „Het zijn moeilijke keuzes, die inwoners gaan merken. Maar met minder geld doen we wat we kunnen om ervoor te zorgen dat onze stad een fijne plek is en blijft”, aldus wethouder Ellie Eggengoor.

„Waarin de deuren van onze bibliotheek, zwembad en andere voorzieningen open blijven. En waar we inwoners blijven helpen die onze hulp echt nodig hebben.”

Spaarpot Uit de jaarrekening van 2024 blijkt dat Nieuwegein 79 procent van de gestelde ambities heeft waargemaakt. De gemeente had aan het eind van het jaar 9,8 miljoen euro over. Van dit geld gaat 1,5 miljoen over naar 2025. 8,3 miljoen gaat naar verschillende spaarpotten.