C-Archief 2021-2025

Koninklijke onderscheiding, niet een ministeriële.

Dit is m dus, een koninklijke onderscheiding. De mijne om precies te zijn, opgediept uit een kast. Ik heb ‘m in het najaar van 2017 ietwat beschroomd aangenomen uit de handen van Mark Rutte. Ik vond dat anderen meer recht hadden op een onderscheiding.

Mensen zoals mijn ouders. Zij geven taalles en hulp aan migranten. Niet omdat ze een mening hebben over het migratiebeleid, maar uit medemenselijkheid: mensen die haard en huis hebben moeten verlaten, helpen om in Nederland zo snel mogelijk mee te doen. Overigens: conform het integratiebeleid van alle kabinetten van de afgelopen twintig jaar. Mensen zoals zij verdienen het, al denk ik niet dat ze er zelf veel waarde aan zouden hechten. Mensen als de COA-vrijwilligers verdienen het.

Voor mijzelf was de onderscheiding een automatisme, omdat ik de samenleving had gediend als Kamerlid en staatssecretaris. Moest ik m daarvoor wel aannemen, dacht ik in 2017? Ik hield me vast aan een les van Sharon Dijksma, die mij ooit een wijsheid doorgaf die naar verluidt afkomstig is van Marinus van der Goes Van Naaters, de “rode jonker”: je vraagt m niet, je weigert m niet, je draagt m niet.

De onderscheiding niet aanvaarden vond ik dan ook niet gepast. Het is immers een Koninklijke onderscheiding, die maak je niet politiek. “Het heeft Zijne Majesteit behaagd…” En niemand anders.

Er zijn hele zorgvuldige procedures om af te wegen of iemand door de Koning wordt onderscheiden voor haar of zijn bijdrage aan de samenleving. De minister heeft in deze procedure slechts één rol: verantwoordelijkheid nemen voor dit zorgvuldige proces door het zetten van een handtekening en zo de Koning beschermen. Mocht er een fout zijn gemaakt, is de minister verantwoordelijk, niet een ambtenaar en zeker niet de Koning. Zo bezien is de minister, dienaar van de Kroon, dus juist wel een “stempelmachine”. En wel een essentiële in ons staatsbestel.

Het is een Koninklijke onderscheiding, geen ministeriële. De onderscheiding is onderdeel van de verbindende rol van het Koningschap in onze constitutionele monarchie. De Koning is neutraal. Door geen handtekening te zetten en dat te laten uitlekken in de media voor politiek effectbejag, heeft Faber daarom de Koning zelf in de wind gezet.

Daarmee heeft zij een belangrijke verantwoordelijkheid van het ministerschap geweld aangedaan: het beschermen van de Koning, van de constitutionele monarchie. Dat valt onder de eindverantwoordelijkheid van de minister-president. Die wilde het binnenskamers oplossen. Toen dat niet lukte, wilde hij het klein houden. Niet bij het debat aanwezig zijn. En dat snap ik, want hij had dit nooit zo uit de hand mogen laten lopen. Het was zijn verantwoordelijkheid om de Koning te beschermen tegen het gekrakeel van deze week. Niet gelukt.

Ik heb een voorstel, want mijn LinkedIn-feed vult zich dezer dagen met steeds meer hel én verdoemenis uit Amerika, met paniekerige berichten over de razendsnel afbrokkelende Amerikaanse democratie, de handelsoorlog, of de talloze onrechtvaardige decreten die Trump over de wereld blijft uitstoten, maar wat schieten wij er mee op als we steeds naar Trump blijven wijzen?

In Nederland kennen we nog steeds vrijheid en rechtszekerheid, eerlijke verkiezingen, een onafhankelijk rechterlijke macht en pluriforme media. Nu we met eigen ogen kunnen zien hoe snel deze waarden binnen een samenleving kunnen worden bedreigd en afgebroken, is het juist zaak om extra alert te zijn en onze democratische verworvenheden te beschermen met alles wat we in ons hebben.

Ga niet wijzen naar Amerika, maar neem een abonnement op een krant zodat je onze pluriforme media beschermt. Ga als bedrijf niet de grens opzoeken van het milieurecht, maar neem je verantwoordelijkheid en werk actief mee aan het beschermen van onze leefomgeving. Bedenk welke concessies jij doet door voor Amerikaans bedrijven te blijven werken, die hun DE&I programma’s afschalen onder druk van de regering Trump. Zeg je baan op en zoek een bedrijf dat actief bijdraagt aan waarden als vrijheid, gelijkheid en democratie.

Lees meer boeken, en verdiep je in het perspectief van anders denkenden. Onderzoek je eigen belemmerende overtuigingen en zoek verbinding met elkaar in plaats van over elkaar te oordelen.

Neem als leider verantwoordelijkheid en spreek je medewerkers toe, vertel ze waar jij als mens voor staat en welke koers jullie met z’n allen blijven varen voor een betere toekomst voor mens, natuur en toekomstige generaties.

Het komt nu aan op leiderschap volgens Joris Luyendijk die werd geïnterviewd in de ‘ongelooflijke podcast’ (tip!). Luyendijk noemt democratie ‘georganiseerde frustratie’ maar het functioneert als beste bestuursmodel omdat de besluiten beter worden als zoveel mogelijk mensen meedenken en doen. Binnen een dictatuur worden de besluiten slechter, en daarmee het systeem poreuzer. Dus als je deze gedachtelijn volgt, dan blaast Trump uiteindelijk zijn eigen land op en dondert straks de hele boel daar in elkaar.

Het komt inderdaad aan op leiderschap; ‘helder water stroomt van boven’ maar niet alleen van bestuurders van grote bedrijven en instellingen, maar van afdelingsleiders overal, eigenlijk van ons allemaal. Stop ‘whining’ over Amerika, maar maak je eigen democratische fundamenten sterker. Vertel de mensen om je heen een nieuw toekomstverhaal over een leefbare planeet en een menswaardige economie en hoe we daar samen gaan komen.

Laat je niet verlammen. Maar luister en inspireer elkaar.

Doorbreek je eigen ongemak, en laat je niet verleiden om steeds naar Trump te wijzen, maar onderzoek wat deze tijd vraagt van jou.

—

Meld je aan bij ‘Goed Bestuur in Roerige Tijden 🌎 ’en blijf zo op de hoogte van mijn actuele blogs én podcasts: https://lnkd.in/efEt-pZU