C-Archief

Nieuwsuur begrijpt het niet. Vrijheid van onderwijs beperkt de lange arm van de overheid Opinie Verbazend die uitzendingen van Nieuwsuur over het bijzonder onderwijs, schrijft Sophie van Bijsterveld, hoogleraar religie, recht en samenleving aan de Radboud Universiteit. De makers hebben volgens haar een vreemde opvatting over democratie. Sophie van Bijsterveld hoogleraar religie, recht en samenleving aan de Radboud Universiteit maandag 6 oktober 2025, 17:27 Reformatorische Gomarus Scholengemeenschap in Gorinchem. Reformatorische Gomarus Scholengemeenschap in Gorinchem. beeld: ANP Dit is een opiniebijdrage. De mening van de auteur is niet per se het standpunt van de redactie. Wilt u reageren? Stuur dan een brief (maximaal 200 woorden) naar opinie@nd.nl. Twee avonden had Nieuwsuur (NPO2) ervoor nodig: ‘religieuze’ scholen die zich niet voegen naar ‘democratische’ waarden moeten worden aangepakt (uitgezonden op 30 september en 1 oktober). Zij worden nota bene door de overheid gefinancierd! De scholen die Nieuwsuur in het vizier had, waren reformatorisch en islamitisch. Velen hebben vast met instemming gekeken. Ik was vooral verbaasd; verbaasd over de opvatting van Nieuwsuur over democratie.

Prominent Wat zijn dan die ‘democratische’ waarden? Prominent in de reportage gonsde het woord ‘autonomie’. Hoezo is dat een democratische waarde? Het kan een filosofisch of levensbeschouwelijk uitgangspunt zijn. Dat is iets anders. Belangrijker nog: is het uitgangspunt van het autonome individu niet een grote illusie die steeds duidelijker door toonaangevende filosofen, pedagogen en psychiaters ontmaskerd wordt? Waarden worden niet alleen aan het individu ontleend en zij vallen ook niet zomaar samen met de waarden die de wetgever op enig moment tot uitdrukking brengt. Er zijn inspiratiebronnen buiten de wet en het eigen ik. Gelukkig maar.

En de waarde van gelijkheid dan? Iedereen weet dat over deze fundamentele waarde in haar precieze uitwerking radicaal anders gedacht kan worden. De dagelijkse politieke strijd in Den Haag is daarvoor exemplarisch. Ook over allerlei gevoelige maatschappelijke kwesties wordt verschillend gedacht in een samenleving die in beweging is. Democratisch burgerschap betekent niet dat iedereen zich naar één inhoudelijke overtuiging richt, maar dat er besef is van die diversiteit en dat daarover vanuit gelijkwaardigheid met waardigheid (dat wel!) gesproken wordt.

Het is democratisch om open te staan voor de aanwezigheid van levensovertuigingen in het maatschappelijke domein. Voor het mogelijk uiteenlopen van zogenoemde kerndoelen in het onderwijs en de levensbeschouwelijke visie van een school, geldt iets vergelijkbaars. Kerndoelen zijn uiteindelijk gebaseerd op de wet en in die zin zijn zij democratisch gelegitimeerd. Dat daar eigen levensbeschouwelijke waarden naast worden gesteld, is op zichzelf uit democratisch oogpunt geen probleem.

Nieuwsuur suggereert ook dat zo’n eventueel uiteenlopen voor een leerling een bron van verwarring is. Is dat altijd zo? Eigentijdse sociologen, zoals Hartmut Rosa, hekelen juist ons onvermogen om met ambiguïteit (dat is meerduidigheid, dubbelzinnigheid, red.) om te gaan, als persoon en als samenleving.

Het is heel herkenbaar: in onze van digitaal denken doordrenkte samenleving moet alles een 0 zijn of een 1. Het maakt de samenleving ongeduldig, onverdraagzaam en plat. Rosa legt zelfs een verband tussen de onmacht om met ambiguïteit om te gaan en het verlies aan vaardigheid om compromissen te sluiten, een essentiële dimensie van democratische politiek.

Vrijheid van onderwijs is een rechtsstatelijke waarde. Zij beperkt de lange arm van de overheid. Dat is maar goed ook. Het is bovendien democratisch om open te staan voor de aanwezigheid van levensovertuigingen in het maatschappelijke domein.

Zinnig Zijn er dan helemaal geen grenzen? Natuurlijk wel. Het is ook belangrijk om daarover te praten, zeker. Om dat zinnig te doen, zijn wel andere uitgangspunten nodig dan de simplistische opvatting dat ‘bij botsing van waarden die van de veronderstelde meerderheid altijd voorgaan’.

ND-lezers-reageren-op-het-Nieuwsuur-onderzoek-naar-refo-onderwijs---Schiet-niet-zo-in-een-kramp-- Lees ook

ND-lezers reageren op het Nieuwsuur-onderzoek naar refo-onderwijs: ‘Schiet niet zo in een kramp!’

Mail de redactie

Delen Advertentie

Opinie Opinie & debat Ingezonden Christelijke school moet kunnen zeggen dat God ons heeft gemaakt, als man en vrouw op elkaar gericht 'In christelijk perspectief heeft God het Joodse volk geen eigen staat beloofd. Er zijn weliswaar veel christenen die dat denken. Vergissen is menselijk.' Opinie De Zoon van God had geen eigen plek. Waarom zou Gods volk dat dan wel hebben? Reformatorische Gomarus Scholengemeenschap in Gorinchem. Opinie Nieuwsuur begrijpt het niet. Vrijheid van onderwijs beperkt de lange arm van de overheid Gen Z (geboren tussen 1997 en 2012) heeft het hoogste personeelsverloop van alle generaties: 22 procent heeft al een baan verlaten, bijna het dubbele van de millennials. Opinie Iedereen is gestrest door AI, terwijl het leven juist makkelijker zou moeten worden Afbeelding Ingezonden ‘Rijnsburg’ probeert Christelijke Gereformeerde Kerken te scheuren. ‘Daar is niets netjes aan’ Campagne Wij Eisen de Nacht, in dit geval in Groningen. 'Terugkeren naar de onbevangenheid van voor het geweld is zo goed als onmogelijk.' Opinie De actie ‘Wij eisen de nacht op’ geeft me een naar gevoel. Voor velen is het ook overdag onveilig Een muurschildering van paus Franciscus in Bagdad. In de begintijd van de islam debatteerden moslims, joden en christenen vrijuit in deze stad. Opinie Islamitische en reformatorische scholen mogen voelen als één pot nat, hun ethiek verschilt fundamenteel De migrantenstem wijst de weg richting Europa, maar overschaduwt de zorgen van veel kiezers in Moldavië zelf. Opinie Is het positief dat Moldavië ‘voor Europa’ heeft gekozen? Niet voor de Moldaviërs zelf

Direct naar artikelinhoud Website logo

Nieuws Krant Net binnen Rubrieken Nieuws ‘Het was veel geld, maar ik zat in nood’: huurders van HiCondo betalen veel te hoge borg en servicekosten Aan de Foppingadreef in Zuidoost is een oud kantoorpand omgebouwd tot studentencomplex HiCondo, met daarin 350 studentenstudio’s. Aan de Foppingadreef in Zuidoost is een oud kantoorpand omgebouwd tot studentencomplex HiCondo, met daarin 350 studentenstudio’s.Bron Joris van Gennip Onverklaarbare servicekosten en een torenhoge borg: in studentenpand HiCondo in Amsterdam-Zuidoost betalen studenten veel meer voor hun studio dan mag, blijkt uit onderzoek van Het Parool. ‘HiCondo hoort ergens bovenaan het lijstje met slechtste verhuurders van Amsterdam.’

Roosvan Riel Dit artikel is geschreven door Roos van Riel is onderzoeksjournalist van Het Parool

Gepubliceerd op 4 oktober 2025, 03:00

Bewaren Delen Ze moet nog bijna drieduizend euro terugkrijgen van haar vorige huisbaas. De 22-jarige studente is zes weken geleden verhuisd, maar haar borg heeft ze nog steeds niet terug. Haar verhuizing was in eerste instantie een opluchting. Eindelijk kan ze haar ouders uit Iran uitnodigen in Nederland, op haar eigen studentenkamer. In haar vorige studio, in studentencomplex HiCondo in Zuidoost, heeft ze anderhalf jaar gewoond, maar die wilde ze niet laten zien. Ze zouden zich zorgen om haar maken.

Ze moet binnenkort haar collegegeld betalen, bijna exact hetzelfde bedrag als de borg die ze nog tegoed heeft. Haar ouders kunnen haar niet helpen, zij kunnen niet makkelijk geld overmaken vanuit Iran vanwege financiële sancties. De studente probeert al een tijd contact te krijgen met Soner Sari, de pandbeheerer van HiCondo, maar hij reageert niet op haar mails.

Ze is onderweg naar de Ikea voor nieuwe kussens als ze met haar vriend besluit langs te gaan bij HiCondo, dat daar in de buurt zit. Het gesprek met Sari (48) begint beleefd, maar de sfeer slaat al snel om. Sari zegt dat ze weg moeten gaan, hij slaat de deur van zijn kantoor hard dicht. De voet van haar vriend zit er nog tussen.

Het stel belt de politie, maar als die arriveert is Sari nergens meer te bekennen. De vriend gaat naar het ziekenhuis, waar hij röntgenfoto’s laat maken van zijn voet. Later doet hij aangifte van mishandeling bij de politie; die is ingezien door Het Parool.

Allang blij om een woning te hebben Het voorval met de 22-jarige studente staat niet op zichzelf. Het regent klachten van huurders die wonen in studentenpand HiCondo. Het gaat om 350 studio’s in een omgebouwd kantoorpand in Amsterdam-Holendrecht.

Studenten betalen hoge servicekosten voor service die ze niet krijgen, er zijn op onveilige wijze warmtepompboilers geïnstalleerd en velen moeten hogere borgsommen betalen dan wettelijk is toegestaan.

Quote van . ‘Ik vond het veel geld, maar ik zat in nood. Mijn studie begon bijna en ik had nog steeds geen huis’ Alle bewoners van HiCondo zijn student, een deel van hen komt uit het buitenland. Lang niet iedereen kent zijn rechten, velen zijn allang blij een woning te hebben. HiCondo maakt daar misbruik van, zeggen bewoners.

Zoals bij een Britse student, die bijna 2800 euro aan borg betaalde. “Het was mijn eerste woning in Amsterdam,” zegt hij. “Ik vond het veel geld, maar ik zat in nood. Mijn studie begon bijna en ik had nog steeds geen huis. Pas later hoorde ik dat zo’n hoge borg illegaal is. HiCondo weet precies wie ze moeten hebben: mensen die net zo wanhopig zijn als ik.”

Veel te hoge borg betaald In Nederland mag een verhuurder maximaal twee keer de kale huur aan borg vragen. Studio’s bij HiCondo worden tussen de 807 en 866 euro verhuurd. Huurders van HiCondo betalen geregeld drie of soms bijna vier keer de kale huur aan borg. Wie verhuist, moet wettelijk na maximaal 14 dagen zijn borg terugkrijgen. Bij HiCondo duurt dat soms maanden en dan zijn bij velen nog honderden euro’s ingehouden op de borg als voorschot op de eindafrekening van de servicekosten, zonder duidelijke onderbouwing van die kosten.

Het is het grootste punt van frustratie van de bewoners. Boven op de kale huur betalen zij servicekosten, iets wat verhuurders vragen voor bijvoorbeeld schoonmaak- en reparatiekosten. Een voorwaarde is dat het om daadwerkelijk gemaakte kosten moet gaan. Huurders van HiCondo betalen tussen de 2300 en 2900 euro aan jaarlijkse servicekosten.

Open deze afbeelding in volledig scherm. Open deze afbeelding in volledig scherm. Open deze afbeelding in volledig scherm. Open deze afbeelding in volledig scherm. Open deze afbeelding in volledig scherm.

Bron Joris van Gennip Bron Joris van Gennip Bron Joris van Gennip Bron Joris van Gennip Bron Joris van Gennip Zo ook voor de tuin. Jaarlijks betalen de bewoners gezamenlijk ruim 5000 euro voor onderhoud, al lijkt er deze zomer al maanden geen onkruid te zijn gewied of paden te zijn geveegd. In het midden van het woekerende onkruid is een vijvertje en er staan vier picknicktafels. Daaronder liggen bergen sigarettenpeuken. Er staat ook een verlaten bushokje in de tuin, als zitplek. Daar zitten regelmatig mensen, en dat zijn niet alleen bewoners.

’s Avonds hangen er vaak mensen op de binnenplaats rond die niet in het complex wonen en bewoners lastigvallen, zeggen veel bewoners. “Elke keer dat ik ’s avonds thuiskom van mijn werk, moet ik me schrap zetten voor vervelende opmerkingen,” zegt een 20-jarige vrouwelijke student.

Quote van . Het hek naar de tuin is stuk en staat al twee jaar open; er worden regelmatig fietsen gestolen uit de stalling Je moet door de binnentuin om bij de fietsenstalling in het pand te komen. Het hek naar de tuin is stuk en staat al zeker twee jaar open, aldus de bewoners. Er hangt nog een bordje met ‘sleutelpas’ erop, maar het bijbehorende slot ontbreekt. Bewoners zeggen dat er regelmatig fietsen worden gestolen uit de stalling.

Bewoners zeggen dat er regelmatig fietsen worden gestolen uit de stalling. Bewoners zeggen dat er regelmatig fietsen worden gestolen uit de stalling.Bron Joris van Gennip En dat terwijl de bewoners via de servicekosten wel betalen voor beveiliging. In 2024 ging het jaarlijks om 113 euro per persoon voor videobewaking en 489,90 euro voor een huismeester, conciërge en bewaking. Maar bewoners zeggen nog nooit een bewaker in het pand te hebben gezien.

Altijd bijbetalen aan het eind van het jaar Beheerder Sari schrijft in een reactie aan Het Parool dat er ‘geen sprake is van te hoge servicekosten’. Hij zegt ‘passende maatregelen’ te nemen omtrent de veiligheid in de tuin en zegt het hek te laten voorzien van een slot. Zijn uitgebreide reactie is onderaan dit artikel te vinden.

Na het einde van het jaar volgt standaard nog een verrekening van de servicekosten. Bewoners moeten vaak bijbetalen, zeggen ze. Bedragen variëren tussen enkele tientjes en honderden euro’s. “Het zijn altijd arbitraire bedragen,” zegt een 24-jarige oud-bewoner. “Ze hopen gewoon dat niemand het in twijfel trekt.”

Quote van . Er lopen momenteel zo’n honderd zaken bij de Huurcommissie tegen HiCondo Maar niet iedereen laat het erbij zitten. Afgelopen jaar zijn er elf zaken over de servicekosten van HiCondo bij de Huurcommissie behandeld. Daar kunnen huurders en verhuurders naartoe bij conflicten.

HiCondo verloor ze allemaal.

De bewoners die de zaken aanspanden, moesten per persoon ruim 800 euro terugkrijgen, zo oordeelde de Huurcommissie. Kostenposten waren onvoldoende onderbouwd, of veel te hoog ingeschat. Zo werden bijvoorbeeld de kosten voor de huismeester, conciërge en bewaking teruggedraaid van bijna 500 euro naar 0 euro.

Stichting !Woon, belangenbehartiger van huurders in Amsterdam, stond de bewoners bij. Volgens de stichting heeft nog geen van de huurders zijn geld teruggekregen. Bovendien lopen er volgens !Woon momenteel nog zo’n honderd zaken, waarin HiCondo weer precies dezelfde fouten als eerder maakt. In de servicekostenafrekeningen voor 2024, die ná de uitspraken van de Huurcommissie kwamen, vraagt HiCondo weer bijna 500 euro voor een huismeester, terwijl dat bedrag door de Huurcommisie naar 0 euro was bijgesteld.

Quote van Jeroen Koster van stichting !Woon . ‘HiCondo hoort volgens ons ergens bovenaan het lijstje met slechtste verhuurders van Amsterdam’ Jeroen Koster van stichting !Woon HiCondo staat al geruime tijd op de radar van !Woon. “Samen met mijn collega’s ben ik wekelijks in totaal zo’n 24 uur bezig met deze verhuurder,” zegt Jeroen Koster van !Woon. “HiCondo hoort volgens ons ergens bovenaan het lijstje met slechtste verhuurders van Amsterdam.”

HiCondo is het eerste vastgoedproject van pandbeheerder Soner Sari (48), die door huurders als huurbaas wordt omschreven. In 2016 verwelkomt hij de eerste bewoners in HiCondo. Al na één jaar wordt hij door Rood, de jongerenorganisatie van de SP, uitgeroepen tot ‘Huisjesmelker van het jaar 2017’. Hij krijgt de weinig begerenswaardige titel vanwege het gebrekkige onderhoud aan het pand en omdat hij bewoners ‘intimideert en bedreigt’, aldus Rood.

Hij is dan al veroordeeld voor de mishandeling van een bewoner in 2017. Ook wijdt het tv-programma Kassa in 2016 een aflevering aan klachten over HiCondo.

Bij het team Goed Verhuurderschap van de gemeente liggen al maanden meldingen over HiCondo. De gemeente schrijft in reacties op meldingen van bewoners dat de situatie ‘ver van acceptabel’ is. Maar tot op heden is er vanuit de gemeente geen actie ondernomen, tot teleurstelling van veel bewoners.

“Er is zo weinig handhaving,” zegt een 21-jarige oud-bewoner. “De verhalen over deze man zijn al sinds 2017 bekend, we doen al maandenlang meldingen, maar er gebeurt niets.” Ze is uiteindelijk, na tweeënhalf jaar, verhuisd.

De gemeente schrijft in een reactie aan Het Parool dat er een onderzoek naar HiCondo loopt. ‘Lopende dit onderzoek kunnen wij geen uitspraken doen over de inhoud daarvan,’ schrijft een woordvoerder.

Bewoners verenigen zich Begin dit jaar kwam een groep van zo’n twintig bewoners samen uit onvrede over het vele geld dat ze aan borg hebben bet