C2025-02

Europa moet in de nieuwe wereldorde snel zijn eigen energiebronnen ontwikkelen Opinie Dat Europa nog niet genoeg eigen energiebronnen heeft, gaat ook een rol spelen in de verhouding met de Verenigde Staten, signaleert Ytzen Lont, juridisch adviseur bij de Rijksoverheid. Ytzen Lontjuridisch adviseur bij de Rijksoverheid donderdag 27 februari 2025, 12:49 aangepast 17:50 Kerncentrale tussen Cruas en Meysse in Frankrijk. beeld: ANP Dit is een opiniebijdrage. De mening van de auteur is niet per se het standpunt van de redactie. Wilt u reageren? Stuur dan een brief (maximaal 200 woorden) naar opinie@nd.nl. In de onderhandelingen tussen de Verenigde Staten en Rusland over Oekraïne staat veel op het spel: energiebelangen, militaire allianties en een herverdeling van geopolitieke invloed, met Europa en Oekraïne als mogelijke verliezer.Het eerste telefoontje van president Trump met een buitenlandse leider was met de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman van Saoedi-Arabië. Dit land is al decennialang een cruciale speler in de mondiale energiemarkt. Het land speelt een centrale rol in dit diplomatieke steekspel. De Saoedi’s controleren, via de organisatie van olieproducerende landen OPEC, de olieproductie en hebben directe invloed op de hoogte van de wereldwijde energieprijzen. Voor de Verenigde Staten en Rusland, beide grootmachten met verschillende belangen, biedt een strategische deal met de Saoedi’s mogelijkheden. Het levert de VS controle op. En de Russen die nu nog vastzitten aan sancties willen daar graag vanaf. Voor Europa betekent dit één ding: (defensie-)industrie opbouwen en energie-afhankelijkheid afbouwen.De VS kan er zo bovendien op aansturen dat de Saoedi’s en de Russen niet (of in ieder geval: minder) naar China exporteren. De VS ziet China als zijn grootste strategische rivaal. Daarbij komt dat India veel afhankelijker is van olie dan China, en daarmee dus ook commercieel interessanter is.MachtsverschuivingWat telt, is controle: Washington wil bepalen waar Russische en Saoedische olie naartoe stroomt. China en India hebben zelf nauwelijks eigen olievoorraden, waardoor ze afhankelijk blijven van import.Een deal zou een machtsverschuiving veroorzaken waarbij de VS niet alleen de druk op China opvoert, maar ook invloed verwerft in de energiepolitiek van Azië.Wat als Oekraïne uiteindelijk als wisselgeld wordt ingezet in een bredere geopolitieke deal? Denkbaar is een scenario waarbij Rusland delen van Oost-Oekraïne behoudt, terwijl de VS in ruil daarvoor strategische energiebelangen veiligstelt. Het zou een signaal afgeven dat militaire agressie loont, en het zou tegelijkertijd Europa verzwakken, dat voor zijn energiebeleid nog steeds afhankelijk is van zowel de VS als het Midden-Oosten.Ook op andere fronten zijn er onderhuidse verschuivingen gaande. De alliantie met India wordt versterkt binnen de Quad, een samenwerkingsverband tussen de VS, India, Japan en Australië dat als doel heeft de Chinese invloed in Azië tegen te gaan. Alles wijst op een pragmatische strategie waarin economische en militaire belangen zwaarder wegen dan democratie en mensenrechten. GevechtsvliegtuigenInteressant is dat India, na een aanbod van Trump, overweegt F-35-gevechtsvliegtuigen van de VS aan te schaffen als onderdeel van zijn militaire modernisering. Hoewel er nog geen overeenkomst is gesloten, tonen de gesprekken tussen India en de VS aan dat Trump strategische partnerschappen wil benutten om zijn geopolitieke positie te versterken en China te verzwakken.Olie, energiepolitiek en militaire strategieën zijn nauw met elkaar verweven. Voor Europa betekent dit één ding: (defensie-)industrie opbouwen en energie-afhankelijkheid afbouwen. Want in de geopolitiek geldt nog altijd de ongeschreven regel dat wie niet aan tafel zit, het risico loopt op het menu te belanden.