C2025-07
Prijzen in Nederland stijgen harder dan in andere landen: hoe komt dat? De inflatie in Nederland blijft hardnekkig hoog. In de rest van Europa is de prijsstijging al gezakt naar de gewenste 2 procent, maar wij blijven boven de 3 procent hangen. Hoe kan dat?
Peet Vogels 31-07-25, 09:45 Dat het leven duurder wordt ervaren we elke dag. Een treinkaartje, de verzekeringen, een kopje koffie op het terras of het kratje bier uit de supermarkt; alles wordt duurder. In juni lagen de prijzen 3,1 procent hoger dan een jaar eerder. De gemiddelde prijsstijging in de eurolanden was 2 procent. Een paar maanden geleden was de inflatie in Nederland nog 4 procent.
Wat is de oorzaak van die hoge inflatie? Daar zijn verschillende verklaringen voor. Zo heeft het kabinet vorig jaar de accijns op alcohol en tabak flink verhoogd. Dat telt een heel jaar door in de inflatie. Nu is dat effect uitgewerkt en daalt de voedselinflatie. ,,Alhoewel cacao, koffie en vlees overal duur zijn geworden’’, zegt Hugo Erken, econoom bij de Rabobank.
Lonen jagen inflatie aan De stijging zit nu vooral bij de diensten. Diensten zijn een vergaarbak. Erin zitten onder andere verzekeringen, horeca, treinkaartjes en ander transport, maar ook bijvoorbeeld huren. „Arbeid is een belangrijke kostenpost in de dienstverlening, denk aan kappers, horeca of uitzenders’’, geeft Erken aan.
Daar zit een belangrijk deel van de verklaring voor de hoge inflatie. Juist de lonen zijn de laatste jaren flink gestegen. In 2022 kregen we te maken met een inflatie van 14 procent, vanwege de Russische inval in Oekraïne. „De koopkracht daalde dus met 14 procent’’, aldus Erken. „Die achterstand is inmiddels ingelopen.’’
Krappe arbeidsmarkt Ook andere landen hadden te maken met hoge inflatie, maar zien de inflatie nu wel snel dalen. Zijn daar de lonen minder hard gestegen? Die kans is groot. Want in Nederland blijven de looneisen hoog. En het blijft niet alleen bij eisen, de vakbonden halen ook flinke loonsverhogingen binnen. In juni stegen de lonen nog met 5 procent op jaarbasis, zegt de Rabobank.
De arbeidsmarkt is extreem krap
Hugo Erken, Rabobank De werknemer heeft onderhandelmacht omdat er een personeelstekort is. „De arbeidsmarkt is extreem krap’’, zegt Erken. „We zitten met een werkloosheid van onder de 4 procent. Dat steekt echt af tegen de rest van Europa. In Zweden is de werkloosheid 9 procent, in Finland 8,7. In Frankrijk is de werkloosheid 9 procent, in België 6,5 procent. Alleen in Duitsland is de werkloosheid ook onder de 4 procent’’, geeft Erken als voorbeeld.
Loon-prijsspiraal Ook nu het economisch minder uitbundig gaat, blijft de krapte en zijn werkgevers sneller bereid om hogere lonen te betalen. Zeker als ze die kosten kunnen doorberekenen aan hun afnemers, zoals de koffiedrinkers op het terras. De hoge inflatie veroorzaken we dus zelf met onze hogere lonen. Maar is dat erg? Zolang de lonen sneller stijgen dan de inflatie zit het wel snor met de koopkracht.
Het gevaar van een loon-prijsspiraal is niet groot, denkt Erken. Bij zo’n spiraal zorgt inflatie voor hogere lonen, wat weer leidt tot hogere inflatie, waardoor de lonen weer stijgen enzovoorts. Uiteindelijk loopt de inflatie dan uit de hand en stort de economie in. „Dat speelde in de jaren 80 van de vorige eeuw’’, benadrukt de Rabo-econoom. „Toen werden de lonen automatisch aangepast aan de inflatie, maar dat is niet meer zo.’’
Hoge huren Een andere reden voor de hoge inflatie is de huurstijging. De huren zouden dit jaar worden bevroren, had het kabinet besloten. Dat is niet doorgegaan en dat scheelt 0,4 procentpunt inflatie, berekende de Rabobank.
Economen gaan ervan uit dat ook in Nederland de inflatie gaat dalen. Dat zal ook tot lagere looneisen leiden. De Rabobank verwacht 2,7 procent inflatie volgend jaar en 2,3 procent het jaar daarop. Daarmee loopt Nederland dan weer in de pas met andere eurolanden.
Inflatie daalt Ook ING-econoom Bert Colijn voorziet een lagere inflatie. „De loongroei zal afzwakken’’, verwacht hij. Colijn wijst erop dat volgens de Europese rekenmethode de inflatie in Nederland 2,8 procent bedraagt. „We lopen dus minder uit de pas met de rest van Europa. Zonder het effect van de accijnsverhoging zou de inflatie volgens Europese maatstaven 2,6 procent bedragen.’’
Het verschil tussen de door het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) berekende inflatie en het Europese inflatiecijfer wordt veroorzaakt door de woonlasten. In Nederland neemt het CBS ook de woonlasten van mensen met een eigen woning mee. Die lasten stijgen volgens het CBS even hard als de huren. In Europa tellen de woonlasten van woningeigenaren niet mee.