---
Samenvatting: De Evolutie van Politieke Begrippen in Nederland
Het artikel bespreekt de evolutie van politieke begrippen in Nederland, met een focus op de verschuiving van 'socialisme' naar 'sociaaldemocratie' binnen de Partij van de Arbeid (PvdA). Het begint met een terugblik op het boek "De interventiestaat" (1984), geredigeerd door J.W. de Beus en J.A.A. van Doorn. Dit boek, een vervolg op een eerdere bundel over de 'stagnerende verzorgingsstaat', analyseerde staatsinterventie in diverse maatschappelijke sectoren en bevatte een deel over de destijds onderscheiden politieke stromingen in het zogenaamde 'driestromenland': liberalen, confessionelen en socialisten.
Vijf jaar later, in 1989, verscheen "De ideologische driehoek. Nederlandse politiek in historisch perspectief", dat de hoofdstukken over de politieke richtingen uit "De interventiestaat" actualiseerde en uitbreidde. De volgorde van de stromingen werd gewijzigd naar liberalen, confessionelen en socialisten, overeenkomstig hun historische dominantie.
In 1996 verscheen een herziene tweede druk van "De ideologische driehoek". Opvallend was de vervanging van het hoofdstuk over socialisten door een bijdrage van Piet de Rooy over 'sociaaldemocraten'. Dit is een cruciaal punt in het artikel. De auteur merkt op dat de PvdA zich, ondanks haar lidmaatschap van de Socialistische Internationale en het gebruik van 'socialisme' in haar publicaties en door vooraanstaande figuren zoals Joop den Uyl, zich de eerste decennia nooit officieel 'socialistisch' noemde in haar statuten. Desondanks werd de term 'socialisme' tot diep in de jaren tachtig breed gebruikt in debatten over de koers van de partij.
De Rooy gaf in zijn artikel uit 1996 aan dat de verschuiving naar 'sociaaldemocratie' voortkwam uit een poging om de politieke 'ambachtelijke kwaliteit' van de jaren vijftig te herwinnen, gezien problemen in de jaren zestig en zeventig. Hij poneerde een tegenstelling waarbij socialisme stond voor revolutionair elan en sociaaldemocratie voor gematigd pragmatisme.
De auteur van het artikel stelt dat De Rooy de begrippen ahistorisch gebruikte en er een nieuwe betekenis aan gaf. Het Plan van de Arbeid, bijvoorbeeld, wordt juist gezien als een wending naar democratisch socialisme. De kernvraag die het artikel opwerpt, is waarom in de jaren negentig (of eerder, in de jaren tachtig) het vertrouwde, brede begrip socialisme werd ingeruild voor het concept sociaaldemocratie, en waarom beide begrippen plotseling een compleet andere betekenis kregen.