C2025-11
Maria mag geen ‘Medeverlosseres’ heten van het Vaticaan. ‘De term is niet helder en altijd ongepast’ Nieuws Kan Maria ‘Medeverlosseres’ genoemd worden en ‘Middelares van alle genade’? Nee, oordeelt het Vaticaan dinsdag. Dat is een tweede klap - en eigenlijk de doodsteek - voor de vermeende Amsterdamse Mariaverschijningen. ‘Maria is geen bliksemafleider.’ Hendro Munsterman Hendro Munsterman dinsdag 4 november 2025, 11:01 aangepast 12:00 Het schilderij waarop Maria als 'Medeverlosseres' staat afgebeeld in de kapel van de Vrouwe van Alle Volkeren in Amsterdam. Het Vaticaan wees de verschijningen af en bestrijdt nu ook de omstreden mariale titel. Het schilderij waarop Maria als 'Medeverlosseres' staat afgebeeld in de kapel van de Vrouwe van Alle Volkeren in Amsterdam. Het Vaticaan wees de verschijningen af en bestrijdt nu ook de omstreden mariale titel. beeld: ANP Vaticaanstad
‘Onze redding is enkel en alleen het werk van de reddende genade van Christus, en van niemand anders’, stelt de nieuwste verklaring van het Vaticaanse Dicasterie voor de Geloofsleer - het departement dat waakt over de geloofsleer - klip en klaar.
Dat bestrijdt ook niemand in de Rooms Katholieke Kerk (RKK), ook niet degenen die de termen ‘Medeverlosseres’ en ‘Middelares’ graag aan Maria toekennen. Maar deze titels zijn te problematisch om zomaar te gebruiken, vindt men in het Vaticaan, dat wil voorkomen dat zulke titels de rol van Christus als enige verlosser en middelaar verdoezelen.
Maria is volgens het document ‘de vrouwelijke manifestatie van alles wat de genade van Christus in een mens kan bewerkstelligen’.
Het Vaticaan wil in de nieuwe, 27 pagina’s tellende hoogtheologische tekst, inclusief 195 voetnoten, helpen ‘begrijpen hoe Maria verbonden is met het verlossingswerk van Christus’. Dat doet zij vanuit ‘een diepe trouw aan de katholieke identiteit en tegelijkertijd een bijzondere oecumenische inzet’, schrijft kardinaal Fernandez.
Er is dertig jaar in het Vaticaan over gesproken en nu heeft paus Leo XIV er zijn handtekening onder gezet.
Rode vlaggen In het document staan twee titels centraal die in de kerkgeschiedenis aan Maria zijn toegekend: Medeverlosseres (coredemptrix) en Middelares (mediatrix).
Beide titels staan ook centraal in de vermeende Mariaverschijningen die tussen 1945 en 1959 in Amsterdam zouden hebben plaatsgevonden.
In 2020 dwong het Vaticaan de bisschop van Haarlem-Amsterdam publiekelijk te erkennen dat de vermeende Mariaverschijningen vals waren. Het Vaticaan had die ‘verschijningen’ in 1974 al definitief afgekeurd, maar de toenmalige bisschop van Haarlem - Jos Punt - ‘erkende’ deze in 2002 op eigen houtje alsnog.
Vaticaan-maakt-definitief-korte-metten-met--Amsterdamse-verschijningen---geen-ruimte-meer-voor-twijfel Lees ook
Vaticaan maakt definitief korte metten met ‘Amsterdamse verschijningen’: geen ruimte meer voor twijfel
Nu volgt er een tweede klap. De titels ‘Medeverlosseres’ en ‘Middelares’, die samen met de titel ‘Voorspreekster’ volgens de verschijningen door de paus tot dogma hadden moeten worden uitgeroepen, krijgen een serieuze rode vlag.Maria zou, zo bedachten theologen vanaf de hoge middeleeuwen, ‘medeverlosseres’ zijn omdat zij tegen de engel ‘ja’ zei toen deze aankondigde dat zij de moeder van Gods Zoon zou worden en ook omdat zij mede lijdend aan de voet van het kruis van haar lijdende Zoon stond.
De pausen Pius XI en Johannes Paulus II gebruikten de titel enkele keren.
Ratzinger en Fernandez Maar het Tweede Vaticaans Concilie vermeed bewust het gebruik van de titel Medeverlosseres, ‘om dogmatische, pastorale en oecumenische redenen’, stelt de verklaring.
En ook kardinaal Joseph Ratzinger - de latere paus Benedictus XVI - sprak zich zowel in een interviewboek als tijdens vergaderingen van het Vaticaanse geloofsleerdepartement uit tegen het gebruik van de titel ‘omdat deze term verwarring kon oproepen en te ver af staat van het taalgebruik van de Schrift en de kerkvaders’.
De titels zijn bovendien ‘niet helder en de leer die ze bevatten is niet rijp’, oordeelde hij over ‘medeverlosseres’ en ‘middelares van alle genaden’, vond de Duitse kardinaal.
Zich baserend op Ratzinger, schrijft zijn opvolger, kardinaal Victor Manuel Fernandez dat ‘de unieke plaats van Christus ons uitnodigt om elk schepsel in een duidelijk ontvangende positie te plaatsen’.
Kardinaal Fernandez presenteert momenteel de tekst van het Dicasterie voor de Geloofsleer waarin de titel Medeverlosseres voor Maria wordt afgewezen. pic.twitter.com/E3RprsEcHw
— Hendro Munsterman (@HendroM) November 4, 2025 Het gebruik van de titel Medeverlosseres is dan ook ‘altijd ongeschikt’. Niet alleen omdat zij ‘Christus’ unieke middelaarschap bij de verlossing dreigt te verdoezelen’, maar ook omdat een uitdrukking die ‘constant uitleg vereist het geloof van Gods volk niet dient en een belemmering wordt’.
De term Middelares is complexer. Enerzijds is de Schrift helder: Christus is de ‘enige Middelaar tussen God en de mensen’ (1 Timotheüs 2:5-6). Daarom is volgens het document ‘bijzondere voorzichtigheid geboden bij het toepassen van de uitdrukking ‘Middelares’ op Maria’.
Wanneer-is-Maria-verschenen--wanneer-niet--Vaticaan-wil-voortaan-Amsterdamse-toestanden-voorkomen Lees ook
Wanneer is Maria verschenen, wanneer niet? Vaticaan wil voortaan Amsterdamse toestanden voorkomen
Aan de andere kant worden termen als bemiddeling en middelaarschap ‘in de meest uiteenlopende domeinen van het maatschappelijk leven gebruikt’.Daarom is het volgens het document ‘onvermijdelijk dat het ook op Maria wordt toegepast’, maar dan wel altijd in ondergeschikte zin. ‘Het is geenszins de bedoeling om de unieke bemiddeling van Jezus Christus doeltreffender of krachtiger te maken.’
Moederlijke mildheid Het unieke Middelaarschap van Christus is volgens de verklaring namelijk ‘inclusief’. Christenen kunnen allemaal ‘op een bepaalde manier Gods medewerkers, ‘middelaars’ voor elkaar zijn’.
Het document stelt dan ook de term ‘participerend Middelaarschap’ voor om Maria’s rol uit te drukken.
De titel ‘Middelares van alle genaden’ wordt echter duidelijk afgewezen. Het heil dat door Christus geschonken wordt kan ‘niet geconditioneerd worden’.
In de middeleeuwen werd aan het Bijbelse beeld van de kerk als Lichaam met Christus als hoofd, de gedachte toegevoegd dat Maria de hals is door wie alle genaden naar de ledematen stromen.
Dit beeld van Maria als hals is door het Vaticaan nu de nek omgedraaid omdat de toevoeging ‘van alle genaden’ de ‘intieme, directe en onmiddellijke ontmoeting tussen de Heer en het hart van de gelovige’ bemoeilijkt en stoort.
Tenslotte mogen Maria en haar moederlijke mildheid ook niet - als een soort bliksemafleider - gebruikt worden om God als strenge rechter met ‘ontoereikende barmhartigheid’ af te schilderen.
De verklaring stelt daarna dat ‘het geen eer voor Maria’ is om haar een rol toe te schrijven die slechts aan God toekomt.
En de verklaring citeert Augustinus die - hoewel hij Maria ‘medewerkster’ van de verlossing noemde, ook schreef dat ‘het belangrijker voor Maria was Christus’ leerling te zijn dan zijn moeder te zijn geweest’.
-Zoon--van-Amsterdamse--zieneres--en-stichter-van-omstreden-Familie-van-Maria-door-Vaticaan-veroordeeld Lees ook
‘Zoon’ van Amsterdamse ‘zieneres’ en stichter van omstreden Familie van Maria door Vaticaan veroordeeld
Mail de redactie
Delen Lees ook Op het Sint-Pietersplein hangt een kleed met de afbeelding van de heilige John Henry Newman die zaterdag door paus Leo XIV tot kerkleraar is uitgeroepen. Profiel John Henry Newman is nu kerkleraar: de bekeerling die trouw aan de kerk én luis in de pels was Afgelopen april kwamen de synodeleden in opstand tegen de poging van de bisschoppen om alle heikele onderwerpen uit de slottekst te laten. Analyse Italianen kiezen voor een kerk waarin vrouwen leiding geven en bisschoppen homohaat bestrijden Paus Leo XIV met leiders van andere christelijke kerken en wereldgodsdiensten tijdens de afsluiting van de internationale interreligieuze vredesontmoeting in Rome. Nieuws Paus Leo XIV tegen religieuze leiders: ‘Oorlog is nooit heilig, alleen vrede is heilig’ De Franse aartsbisschop Antoine Herouard is een geduchte troubleshooter. Nu moet hij namens het Vaticaan onderzoek doen naar de internationale Emmanuelgemeenschap opdat deze zich kan hervormen. Achtergrond Vaticaan grijpt in bij Emmanuel-gemeenschap: te centralistisch bestuur en slechte omgang met misbruik Koningin Mathilde schudt paus Leo XIV de hand. Nieuws Belgische koning Filip en koningin Mathilde brengen staatsbezoek aan paus Leo XIV Anneke van der Kamp (links), Monique de Witte (midden) en pater Richard Steenvoorde (rechts) zijn de drie Nederlandse deelnemers aan de synodale ontmoeting in het Vaticaan. Reportage Romeinse boost voor cultuurverandering in Katholieke Kerk. ‘Op een dieper niveau met elkaar leren praten’ Paus Leo XIV ontmoette donderdag de deelnemers aan de vijfde Wereldontmoeting van Volksbewegingen: de jaarlijks ontmoeting van armen en landloze boeren die door paus Franciscus in het leven werd geroepen. Nieuws Paus Leo hield een lange donderpreek tegen het rijke Westen: ‘Verandering moet van onderaf komen’ Een traditionalistische priester bereidt zich voor op het vieran van de mis volgens de 16e-eeuwse 'Tridentijnse liturgie' - in het Latijn en met 'de rug naar het volk' (naar het oosten gekeerd). Benedictus XVI gaf de viering van deze vorm vrij, Franciscus perkte haar juist weer in. De vraag is wat Leo XIV gaat doen. Analyse Omstreden ‘oude mis’ mag weer in de Sint Pieter. Draait Leo XIV nu de regels van Franciscus terug?